محققان دانشگاه آریزونا معتقدند قدیمی‌‌ترین و بزرگترین سازه مایاها را در حالی کشف کرده‌‌اند که تمام این سا‌‌ل‌‌ها منظره‌‌ای ساده آن را از چشم‌‌ها پنهان کرده بود. گروهی از باستان‌‌شناسان با استفاده از ابزار جستجو پیشرفته نوری، مکان مجموعه‌‌ای سه هزار ساله متشکل از چندین سازه در آگوآدا فنیکس نزدیک مرز شمالی گوآتمالا را مشخص کرده‌‌اند. این منطقه که با نام «دشت‌‌های مایاها» شناخته می‌‌شود ویرانه‌‌های بسیاری در خود جا داده است اما مجموعه حاضر به دلیل نزدیکی آن به سطح زمین حائز اهمیت است. یکی از جنبه‌‌های منحصربه‌‌فرد این ویرانه فقدان نشانه‌‌های مرتبط با پادشاهان و قدرتمندان است. در اینجا از سردیس‌‌های سنگی غول‌‌ها و تاج و تخت خبری نیست که نشانه‌‌ای است از ساخت آن توسط مردم عادی برای مردم عادی.
به گفته یکی از باستان‌‌شناسان: «اغلب چنین تصور می‌‌شد همواره در جوامع به دلیل نابرابری‌های به وجود آمده، نخبگان و سایر قدرتمندان زمام امور را به دست گرفته‌‌اند و بناهای عظیم بازماندگانی از آن دوران هستند اما آگوآدا فنیکس نشان داد که این سازه‌‌های بزرگ در نبود حاکمیت قدرتمندان بنا شده است؛ هرچند ممکن است برخی رهبران در برنامه‌‌ریزی برای ساخت آن نقش داشته‌اند اما می‌‌توان نتیجه گرفت توان بالقوه در همکاری انسان‌‌ها به قدری است که نیاز به حکومت مرکزی مشخص ندارد.»